Najpierw smażony karp, śledź w śmietanie, sałatka z majonezem, makowce i serniki, potem – zgaga, niestrawność, przejedzenie, złe samopoczucie. Znacie ten stan? Chcecie go uniknąć? Dobrze trafiliście. Dzisiaj mamy dla was kilka praktycznych wskazówek, porad i przepisów z selerem naciowym, dzięki którym święta będą lekkie, smaczne, przede wszystkim zaś zdrowe. Spróbujcie i przekonajcie się sami!
WARZYWA I OWOCE NA ZDROWIE
Pierwsza rada jest bardzo prosta: postawcie na warzywa i owoce. Według najnowszych wytycznych lekarzy i specjalistów z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego każdy posiłek powinien w połowie składać się właśnie z warzyw oraz owoców. Drugą połowę talerza wypełniamy po równo produktami zbożowymi (zwłaszcza pełnoziarnistym pieczywem, kaszami, ryżami, makaronami), zdrowymi źródłami białka i tłuszczami (na przykład rybami, chudym mięsem, jajami, roślinami strączkowymi, orzechami). Te wytyczne obowiązują w święta – tak samo jak w każdy inny dzień.
Dlatego w naszych przepisach na wigilijne potrawy znajdziecie moc warzyw i owoców, z selerem naciowym na czele. To prawdziwa witaminowa bomba, warzywo do zadań specjalnych, od łodyżek aż po listki wypełnione cennymi składnikami odżywczymi – znajdziemy w nim między innymi witaminy A, C i E, witaminy z grupy B, przeciwutleniacze, magnez, sód oraz potas. Za sprawą tego ostatniego seler naciowy przywraca równowagę kwasowo-zasadową organizmu, zapobiega obrzękom, oczyszcza i detoksykuje. Działa neuroprotekcyjnie, przeciwzapalnie, antybakteryjnie. Jest też ujemny kalorycznie – co oznacza, że przy trawieniu spalamy więcej kalorii, niż spożywamy. Wszystko to czyni seler naciowy warzywem wprost idealnym na zdrowe, lekki i smaczne święta.
Szczególnie w połączeniu na przykład z: marchewką, papryką, pomidorami, mango, pomarańczą, jabłkami. Bogata w beta-karoten marchew obniża poziom złego cholesterolu, łagodzi stany zapalne, wzmacnia organizm. Papryka przyspiesza metabolizm. Pomidory poprawiają trawienie. Mango jest źródłem luteiny i zeaksantyny. Pomarańcza dostarcza nam fosforu, żelaza i cynku. Z kolei jabłka – błonnika pokarmowego, kwasu foliowego, tiaminy, niacyny, ryboflawiny. Dzięki bogactwu witamin oraz minerałów jabłka działają jak naturalny prebiotyk, poprawiają perystaltykę jelit i chronią śluzówkę żołądka, co może się okazać szczególnie ważne przy wigilijnym stole.
ŚWIĄTECZNE ODCHUDZANIE POTRAW
Znamy już podstawowe składniki, czas zabrać się za świąteczne potrawy. Te tradycyjne często są ciężkostrawne, tłuste, podawane z majonezem, śmietaną, kalorycznymi sosami albo mącznymi zapychaczami. Na szczęście łatwo to zmienić – wystarczy wdrożyć w życie naszą drugą radę i „odchudzić” wigilijne dania. Na przykład w miejsce klasycznej sałatki jarzynowej z toną majonezu warto przygotować leciutką jak piórko, puszystą niczym chmurka sałatkę z selerem naciowym, granatem, kwaśnymi jabłkami i orzechami włoskimi. W dressingu zamiast majonezu znajdziecie tutaj jogurt naturalny, sok z cytryny oraz przeciśnięty przez praskę czosnek. Dobrym pomysłem będzie też orzeźwiająca włoska sałatka, idealnie łącząca słodkie tony pomarańczy z pikanterią selera naciowego, cebulką, oliwkami oraz świeżą pietruszką.
W podobny sposób możemy zmodyfikować wiele świątecznych potraw. Klasyczne uszka w barszczu zastąpmy tymi z mąki pełnoziarnistej, na przykład żytniej albo gryczanej. Zupę grzybową zabielajmy nie śmietaną, ale mlekiem. W roli łazanek wykorzystajmy pokrojone w kostki razowe naleśniki – w ten sposób dostarczymy sobie zdrowej porcji błonnika. Jako dodatek podajmy lekki warzywny chleb albo frytki z batatów i selera naciowego.
W miarę możliwości zrezygnujmy też ze smażenia – na przykład zamiast wielokrotnie odsmażanych klasycznych pierogów podajmy kolorowe pierożki w papierze ryżowym . Nie dość, że dużo zdrowsze, są też o wiele prostsze w przygotowaniu. Papier ryżowy dostaniecie w każdym większym supermarkecie i sklepie. Po namoczeniu w letniej wodzie będzie miękki, elastyczny, idealnie giętki. Zapakujcie w niego ulubione warzywa, uformujcie w pierożki, serwujcie na zimno albo ciepło, po podgrzaniu w piekarniku.
RYBY I MIĘSA W WERSJI LIGHT
„Odchudzić” można, a nawet trzeba również najbardziej kaloryczne świąteczne potrawy – czyli te na bazie ryb i mięsa. Karp na przykład jest w gruncie rzeczy rybą niezbyt zdrową, łykowatą i tłustą, szczególnie po obtoczeniu w panierce i usmażeniu na dużej ilości oleju. Jeżeli jednak nie chcecie z karpia rezygnować, upieczcie go na grillu albo ugotujcie na parze. Do ryby po grecku wykorzystajcie chude odmiany, na przykład mintaja, mirunę, solę albo morszczuka. Śledzia przykryjcie pierzynką z jabłek i selera naciowego. Koniecznie przetestujcie też nasze pomysły na słodkiego świątecznego łososia z mango oraz kotleciki z dorsza. Do tego drugiego przepisu w miejsce standardowej panierki z bułki tartej i mąki przygotujcie panierkę w wersji light – do wyboru z siemienia lnianego, sezamu, ziaren słonecznika, otrębów owsianych, płatków kukurydzianych. Starajcie się też używać zdrowych tłuszczy, takich jak oliwa z oliwek, olej z pestek dyni albo winogron.
Tłuste, czerwone mięsa i ciężkostrawne pieczenie zastąpcie indykiem albo kurczakiem z ekologicznej hodowli. Do bigosu zamiast kiełbasy i boczku wrzućcie na przykład grzyby, wędzone tofu, suszone śliwki. Spróbujcie aromatycznego pasztetu z selera naciowego, wegetariańskiej terriny i naszego fenomenalnego warzywnego gulaszu. Gwarantujemy – zasmakuje nie tylko fanom kuchni w pełni roślinnej.
Skład na medal
Jednak nie tylko chcący zrzucić zbędne kilogramy powinni zaprzyjaźnić się z tym produktem. Wpisanie go na stałe do diety wyjdzie na zdrowie każdemu. To dlatego, że seler naciowy skrywa w sobie moc witamin, między innymi A, C i E oraz witaminy z grupy B. Dodatkowo jest bogaty w składniki mineralne, takie jak magnez, potas, wapń, cynk, fosfor i żelazo.
Do walki z nadciśnieniem i obrzękami
Seler naciowy jest dobrym źródłem potasu (320 mg w 100 g) – substancji niezbędnej w profilaktyce nadciśnienia, na które choruje ponad 10 milionów Polaków.
Co więcej, seler naciowy zawiera również sód, który w duecie z potasem wspomaga usuwanie wody z organizmu, a tym samym zmniejsza ryzyko uciążliwych obrzęków.
Pomaga okiełznać stres
W dzisiejszych czasach stres nieustannie towarzyszy większości z nas. I choć w małych dawkach działa on mobilizująco, to w nadmiarze ma destrukcyjny wpływ na organizm. Okazuje się, że wzbogacenie diety o seler naciowy działa kojąco na nerwy. Odpowiadają za to zawarte w warzywie olejki eteryczne oraz mająca właściwości uspokajające niacyna (zwana też witaminą PP). Lekarze polecają serwować seler naciowy na kolację, ponieważ ułatwia on zasypianie.
ZDROWY DESER NA ŚWIĘTA
Przygotowaliśmy też dla was kilka przepisów w sam raz na zdrowy świąteczny deser. Na pierwszy ogień – i to prawie całkiem dosłownie – idą selerowo-cynamonowe ciasteczka. Szerokie właściwości prozdrowotne cynamonu znali już starożytni Rzymianie, Grecy, Hindusi oraz Chińczycy. Znajdziemy w nim między innymi aldehyd cynamonowy, epikatechinę, kuminę. Dzięki nim cynamon reguluje poziom glukozy we krwi, pomaga przy bolesnych skurczach żołądka, wzdęciach i niestrawności. Jest słodki, niezwykle aromatyczny, trudno wyobrazić sobie święta bez jego zapachu. Do naszych ciasteczek dodajemy jeszcze wanilię i miód. Dobrze sprawdzą się także inne świąteczne przyprawy: świetna na trawienie gałka muszkatołowa, aromatyczne goździki, bogaty w antyoksydanty anyż, rozgrzewający kardamon.
Każdej z tych przypraw – razem i osobno – możecie użyć również w przepisach na pączki z selerem albo nadziewane jabłuszka. Faszerujemy je bardzo zdrowo i smacznie: dynią, selerem naciowym, kaszą jaglaną, dosładzamy naturalnym miodem, pieczemy przez około pół godziny.
Mamy też coś dla fanów mocno czekoladowych ciast – nasze brownie jest naturalnie słodkie, delikatnie wilgotne, intensywnie kakaowe. Kakao zawiera ponad trzysta cennych dla naszego zdrowia składników odżywczych, w tym między innymi kwasy tłuszczowe, witaminy, minerały, metyloksantyny czy aminokwasy. Regularnie spożywane, zmniejsza ryzyko cukrzycy, chroni układ sercowo-naczyniowy, poprawia pamięć i koncentrację, pobudza do działania, polepsza nastrój, wspomaga w walce ze zbędnymi kilogramami. W brownie kakao łączymy z pełnoziarnistą mąką, selerem naciowym, jabłkami i orzechami. Efekt – lekkie, słodkie, a przy tym zdrowe ciasto. Spróbujecie?
PRZY WIGILIJNYM STOLE
Zupa, sałatki, pierogi, bigos, ryba po grecku, pasztet – wszystkie potrawy gotowe, czas usiąść do wigilijnego stołu i złożyć życzenia. Świąt smacznych, lekkich, zdrowych, bez zgagi, uczucia przejedzenia, niestrawności. Takich, w których jedzenie jest ważnym, ale tylko dodatkiem do tego, co najbardziej istotne – wspólnie spędzanego czasu, rozmów, bliskości, rodzinnego ciepła, bycia razem i bycia dla siebie. Właśnie tego wam życzymy.
Zdrowych i wesołych świąt!
ŹRÓDŁA:
- Święta – jak pogodzić zdrowie z tradycją?, Dietetycy. Specjalistyczny portal dla dietetyków, https://dietetycy.org.pl/swieta-jak-pogodzic-zdrowie-tradycja/
- Zdrowsza wersja Wigilii i świąt Bożego Narodzenia, Dietetycy. Specjalistyczny portal dla dietetyków, https://dietetycy.org.pl/zdrowsza-wersja-wigilii-swiat-bozego-narodzenia/
- Jak jeść podczas świąt? Porady psychologa, Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej, https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/jak-jesc-podczas-swiat-porady-psychologa/
- Talerz zdrowego żywienia, Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej, https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/talerz-zdrowego-zywienia/
Wartości odżywcze poszczególnych produktów:
- Wartość odżywcza wybranych produktów spożywczych i typowych potraw, pod red. prof. dr hab. H. Kunachowicz, Wydawnictwo Lekarskie PZWL
- Specjalistyczny portal dla dietetyków, https://dietetycy.org.pl/
- Serwis Food Data Central, https://fdc.nal.usda.gov/.